Khi được người dân Do Thái mời đến một buổi tiệc của họ bạn sẽ cảm thấy lạ lùng ban đầu nhưng khi thưởng thức đến món ăn này bạn sẽ thấy được chúng ngon miệng và lạ làng vô cùng. và tin rằng nhiều người Việt mình cũng sẽ có chung cảm nhận như tôi khi được thưởng thức ẩm thực tại thành phố cổ Jaffa 4.000 năm tuổi nằm bên bờ Địa Trung Hải

Cá tẩm bột chiên, món ăn rất được ưa chuộng tại nhà hàng Fish Market ở Tel Viv, ngay gần ĐSQ Việt Nam. Ảnh: Việt Hùng

Tối thứ sáu kỳ lạ ở Tel Aviv

Một đặc điểm dễ thấy trên bàn anh của người Do Thái đó chính là có khá nhiều món ăn cùng với nhiều loại nước chấm khác nhau. Đôi khi bạn khó có thể nhớ nổi món nào sẽ dùng cho loại nào. Hầu hết các món ăn do người Do Thái nấu đều mang vị thanh dịu và rất nhiều rau và hạt. Họ chế biến không nhiều dầu mỡ như người Trung Quốc và không nhiều thịt như người Âu. Bữa ăn của họ thường có món bánh mỳ pita nóng hổi và là một loại bánh móng to bằng cái đĩa được làm bằng bột mì đen áp chảo. Cứ thế xé ra và xúc vào các loại thức ăn khác và để lên trên ăn kèm với nhau.

 Những viên falafel nóng hổi, thơm phức được làm từ đậu xanh tẩm gia vị đặc trưng rồi chiên ngập trong dầu. Ảnh: Việt Hùng

Có lẽ do đặc điểm trung tính và có hương vị thơm ngon nên rất nhiều người trong đoàn của chúng tôi đén từ nhiều quốc gia và châu lục khác nhau đều ăn rất ngon lành bữa trưa ở Jaffa hôm ấy. Một trong các món đầu bếp mang ra đến đâu hết đến đó có tên gọi falafel. Đây là món ăn rất phổ biến, có mặt trong hầu hết các bữa ăn của người Israel.

Những viên falafel nóng hổi, thơm phức được làm từ đậu xanh tẩm gia vị đặc trưng rồi chiên ngập trong dầu cho tới khi chuyển màu nâu vàng. Cắn ngập răng một viên falafel nóng giòn, bạn sẽ cảm nhận được vị ngon là lạ rất dễ chịu của đậu xanh, rau thơm cùng sốt sữa chua. Đảm bảo ăn một viên rồi bạn sẽ thích ăn hai, ba và nhiều viên nữa…

Một bữa ăn đặc trưng của người Do Thái với rất nhiều loại sốt.  Ảnh: Việt Hùng

Trong số những món ăn trên abnf tiệc thì có một món khá ngon và dễ ăn đó chính là Salad kiểu Do Thái. Cách chế biến ở đây khá đơn giản chỉ bao gồm các loại rau củ quả được thái ra và phối trộn với nước chanh và dầu oliu. Trộn thêm lạc rang và khi ăn cảm giác vị rất mát như món nộm ở ta. Kết thúc bữa ăn, bạn đừng bỏ qua món bánh tráng miệng rất ngon đặc trưng của vùng Đông Địa Trung Hải, đó là Kanafeh - một loại bánh phô mai béo ngậy được rưới sirô đường ngọt dịu.

Người Do Thái rất thích ăn và ăn thường xuyên các loại hạt như óc chó, hạnh nhân, lạc và rất nhiều loại khác mà tôi chưa kịp biết tên. Các loại hạt này, nghe nói rất tốt cho sức khỏe. Ở Tel Aviv tôi từng bắt gặp những cửa hàng rất lớn chuyên bán các loại hạt này, ai thích loại nào thì tự xúc vào túi giấy, hạt được bán theo cân. 

Luật Kashrut và thực phẩm Kosher 

Thực phẩm và các loại thức ăn hàng ngày đóng một vai trò quan trọng trong cuộc sống của người Do Thái. Bữa ăn thịnh soạn bao giờ cũng là trung tâm của lễ hội. Trong đó không thể thiếu đi được một nồi hầm cho ngày lễ Sabbath hoặc món bánh khoai chiên cho lễ hội “ dâng tặng “Chanukah. Toàn bộ cách nấu nướng và ăn uống của họ đều tuân thủ một cách nghiêm ngặt theo luật Kashrut. Luật này quy định rất chi tiết các loại thực phẩm được phép ăn và cấm ăn, thậm chí quy định cả cách thức giết mổ và cách ăn. Thực phẩm đáp ứng đầy đủ quy định của Luật Kashrut được gọi là Kosher. Ngày nay thực phẩm Kosher, nhà hàng Kosher, đồ bếp Kosher…  đã trở nên phổ biến trên thế giới. Và tất nhiên, để được dán nhãn Kosher không hề đơn giản, chúng phải được các tổ chức tôn giáo chuyên trách do những  giáo sĩ Do Thái trực tiếp kiểm nghiệm và chứng nhận. Đặc biệt, nhà hàng Kosher bắt buộc phải do đích thân đầu bếp người Do Thái thực hiện.

Salad kiểu Do Thái. Ảnh: Việt Hùng

Nguyên tắc đầu tiên và cũng là tối quan trọng của tiêu chuẩn kosher là nghiêm cấm việc sử dụng trộn lẫn thịt với sữa. Quy định nghiêm ngặt này cũng phân chia rõ ràng dụng cụ đựng và nấu như nồi niêu xoong chảo và bát đĩa đựng thịt và sữa phải dứt khoát và riêng biệt không được trộn lẫn vào với nhau. Nếu như uống sữa và các chế phẩm từ sữa thì 6 tiếng sau mới được ăn thịt hoặc nửa tiếng trước khi ăn thịt. Không được ăn đồng thời thịt với sữa cùng một lúc.

Nguyên tắc thứ hai, chỉ được ăn thịt các loài gia súc có móng chẻ, ăn cỏ và nhai lại như bò, dê, cừu, nai. Thịt lợn, thỏ, ngựa và lạc đà bị cấm ăn vì lợn và thỏ không nhai lại, còn ngựa và lạc đà tuy ăn cỏ nhưng lại không có móng chẻ. Các loài côn trùng và bò sát đều bị liệt vào danh sách cấm ăn. Tuy nhiên, trong các loài gia súc được phép ăn, người Do Thái chỉ ăn nửa phía trên, tuyệt nhiên không ăn nửa phía sau con thú. Đặc biệt, không được ăn máu hoặc thịt dính máu và nội tạng. Chính vì vậy, thịt xẻ ra phải được xử lý để thải hết máu, quy trình giết mổ được thực hiện rất nghiêm ngặt để đảm bảo con vật không sợ hãi và đau đớn. Theo quan niệm của người Do Thái thì con vật có thú tính và thú tính của chúng nằm ở phần máu. Chính vì thế mà nếu ăn tiết động vật thì sẽ khiến cho con người bị nhiễm thú tính và sẽ trở nên mu muội và bị thoái hóa dần đi.

Khi ăn các loại thủy sinh thì tuyệt đối không ăn các loài có vỏ ( shellfish) như tôm, cua, nghêu, sò, ốc, hến vv. Bạn sẽ chỉ được phép ăn các loại cá có vảy và vây. Tất cả các loài cá không có vảy như lươn, trê và chình sẽ đều bị cấm ăn. Không ăn các loại động vật không xương sống. Không ăn thịt và cá đồng thời trong bữa ăn.

Bánh mỳ pita còn nóng hổi. Ảnh: Việt Hùng

Luật Kashrut cấm ăn các loài chim săn mồi, chỉ các loại gia cầm quen thuộc như gà, ngan, ngỗng, vịt và gà tây mới được coi là thực phẩm Kosher không bị nghi ngờ. Với các loại quả có múi như cam, quýt, bưởi…, Luật Kashrut quy định  không được ăn khi những cây ăn quả này dưới 3 tuổi.
Tôi nghe nói, hàng tuần những người Israel theo đạo Do Thái giáo chính thống ở Hà Nội thường phải sang tận Bangkok, nơi có một cơ sở giết mổ được cấp chứng chỉ, mới mua được thịt đạt chuẩn Kosher. 

Người Do Thái tin rằng, thực phẩm Kosher rất tốt cho sức khỏe thể chất và tinh thần của họ. Ngoài niềm tin tôn giáo thì ngày nay, nhiều điều kiêng kị về ăn uống của người Do Thái đã được khoa học chứng minh là hoàn toàn toàn có cơ sở. Ví như nội tạng động vật có nhiều cholesterol không tốt cho sức khỏe thì từ hàng ngàn năm nay người Do Thái đã không hề đụng tới. 

Có “7 loài” được mô tả trong kinh thánh Do Thái, đó là : Lúa mì, lúa mạch, nho, quả vả, quả lựu, quả ôliu và quả chà là. Đây cũng là 7 loại cây trồng bản xứ của Israel và được dùng rất phổ biến trong bữa ăn hàng ngày của người Do Thái.

Còn rất nhiều thông tin liên quan thú vị đến phong cách ăn uống có phần khắt khe của người Do Thái mà chúng tôi sẽ kể cho bạn sau. Bạn cũng có thể ghé qua dịch vụ Chứng nhận Kosher của chúng tôi nếu Doanh Nghiệp của bạn cần tại đây