Lịch sử hình thành và phát triển của ISO 22000
Trong bối cảnh kinh tế ngày càng phát triển, yêu cầu về an toàn thực phẩm ngày càng tăng cao. ISO 22000 trở thành một trong những tiêu chuẩn quan trọng trong ch...
Tiêu chuẩn ISO 14001:2015 yêu cầu doanh nghiệp khi áp dụng, thực hiện phải tuân thủ theo 5 nguyên tắc. Việc bám sát những nguyên tắc này sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng Hệ thống quản lý môi trường hiệu quả và thành công có được chứng nhận ISO 14001. Hãy cùng KNA CERT tìm hiểu 5 nguyên tắc cơ bản của ISO 14001 trong bài viết dưới đây.
Tiêu chuẩn ISO 14001 được ban hành bởi Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (International Organization for Standardization). Đây là tiêu chuẩn dùng để xây dựng và chứng nhận Hệ thống quản lý môi trường (EMS – Environmental Management System), được áp dụng với mọi doanh nghiệp/tổ chức, không phân biệt quy mô.
Tiêu chuẩn ISO 14001 nằm trong bộ tiêu chuẩn ISO 14000 được ban hành lần đầu vào năm 1996 và tới thời điểm hiện tại đã có 3 phiên bản chính thức được ra đời sau khi rà soát và hoàn thiện, lần lượt là ISO 14001:1996; ISO 14001:2004 và ISO 14001:2015.
Với ISO 14001, doanh nghiệp có thể nắm rõ được bối cảnh của mình để quản lý rủi ro môi trường một cách hiệu quả. Cùng với đó, việc đề cao vai trò của người lãnh đạo trong hoạt động quản lý môi trường giúp doanh nghiệp cải thiện hiệu suất hoạt động mà vẫn đảm bảo được hiệu suất môi trường. Áp dụng ISO 14001 giúp doanh nghiệp tạo được sự tin tưởng từ khách hàng, đối tác cùng các bên liên quan.
Hệ thống quản lý môi trường ISO 14001 dựa trên năm nguyên tắc cơ bản: Chính sách môi trường; lập kế hoạch; thực hiện và hoạt động; kiểm soát và đánh giá quản lý
Các doanh nghiệp trước hết phải xây dựng một chính sách môi trường khi thiết lập Hệ thống quản lý môi trường. Chính sách môi trường được xác định phải phù hợp với hoạt động của tổ chức cũng như hàng hóa và dịch vụ mà nó tạo ra. Khi thiết lập chính sách môi trường, tổ chức cần chú ý đến những điều sau:
Trong quá trình xây dựng và duy trì hệ thống quản lý môi trường, doanh nghiệp phải lên kế hoạch phòng ngừa, khắc phục những tác động mà họ gây ra cho môi trường từ hoạt động sản xuất, kinh doanh. Theo đó, doanh nghiệp phải xác định tất cả các khía cạnh môi trường, đặc biệt là những khía cạnh quan trọng. Các tác động đến môi trường có thể được nhóm lại theo như sau:
Doanh nghiệp không chỉ cần lập kế hoạch để kiểm soát các tác động của mình tới môi trường mà còn nên đặt ra các mục tiêu môi trường và thiết lập kế hoạch để đạt được những mục tiêu đó. Các kế hoạch nên được xác định trong khuôn khổ của chính sách môi trường và phải cập nhật tình trạng hiện tại của các mục tiêu cụ thể trong kế hoạch, người chịu trách nhiệm thực hiện, các nguồn lực cần thiết và thời hạn được chỉ định hoàn thành các công việc.
Doanh nghiệp phải xác định, thiết lập, duy trì thông tin dạng văn bản về phương pháp giám sát và đo lường của các hoạt động đã được thực hiện theo kế hoạch. Phải hiệu chuẩn các thiết bị đo lường (nếu có) và phải lưu giữ hồ sơ.
Việc thực hiện kiểm tra nhằm xác định sự không phù hợp, từ đó xác định các hành động khắc phục và phòng ngừa. Ngoài ra, việc EMS có tuân thủ các yêu cầu của ISO 14001 hay không và có được duy trì theo cách thích hợp hay không phải được chứng minh thông qua các cuộc kiểm tra và ban lãnh đạo cần phải được thông báo về kết quả.
Đây là nguyên tắc nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thường xuyên đánh giá và cải tiến EMS, để đảm bảo rằng hệ thống quản lý môi trường đang hoạt động hiệu quả và đạt được các mục tiêu môi trường. Ban quản lý cấp cao cần xem xét tính phù hợp, đầy đủ và hiệu quả của EMS dựa vào các tiêu chí đã xác định trước. Trong quá trình đánh giá, xem xét, ban lãnh đạo cần kịp thời phát hiện những điểm yếu, bất cập hoặc cơ hội cải tiến hệ thống quản lý môi trường. Những thông tin này là cơ sở để đưa ra các quyết định khắc phục hoặc cải tiến nhằm nâng cao hiệu suất môi trường.
Để đảm bảo tính hiệu quả của Hệ thống quản lý môi trường (EMS), doanh nghiệp cần xác định thẩm quyền, trách nhiệm và chỉ rõ đại diện quản lý EMS. Doanh nghiệp nên tổ chức các khóa đào tạo cần thiết cho nhân viên và thiết lập một hệ thống văn bản để đảm bảo việc truyền thông nội bộ và bên ngoài được tiến hành thuận lợi t.
Các tài liệu, hồ sơ như sổ tay môi trường, quy trình và hướng dẫn (hoạt động, ứng phó tình huống khẩn cấp, kiểm soát...) của EMS cần được chuẩn bị và triển khai. Doanh nghiệp phải xác định các nguy cơ có thể gây ra tình huống khẩn cấp hoặc tai nạn tiềm ẩn và chuẩn bị các hành động ứng phó với chúng.
Doanh nghiệp phải tìm hiểu kỹ tiêu chuẩn ISO 14001:2015 để nắm rõ các yêu cầu và nguyên tắc cơ bản. Để phục vụ cho việc tìm hiểu tiêu chuẩn, doanh nghiệp có thể tìm kiếm các tài liệu hướng dẫn hoặc các khóa đào tạo bài bản để hiểu sâu hơn về ISO 14001.
Để đảm bảo việc thực hiện, doanh nghiệp phải xác định rõ ràng phạm vi áp dụng của Hệ thống quản lý môi trường, bao gồm các hoạt động, sản phẩm và dịch vụ.
Doanh nghiệp phải thành lập một đội ngũ gồm các nhân viên có kiến thức chuyên môn cao và kinh nghiệm thực tế về môi trường để thực hiện triển khai hệ thống quản lý môi trường. Đồng thời phải phân công rõ ràng trách nhiệm cho từng thành viên trong đội ngũ thực hiện EMS.
Trước khi tiến hành lập kế hoạch triển khai, doanh nghiệp cần xây dựng một chính sách môi trường rõ ràng, trong đó thể hiện cam kết của doanh nghiệp với việc bảo vệ môi trường, đồng thời phải xây dựng mục tiêu môi trường cụ thể tương ứng với các hoạt động của doanh nghiệp.
Ban lãnh đạo phải phân chia quá trình triển khai hệ thống quản lý môi trường thành các giai đoạn nhỏ, cụ thể và lập kế hoạch chi tiết cho từng giai đoạn. Trong đó xác định các nguồn lực cần thiết (nhân lực, tài chính, thiết bị...), thời gian hoàn thành, các hành động cần thực hiện, đồng thời đảm bảo bám sát theo chính sách môi trường của doanh nghiệp.
Xác định các hoạt động của doanh nghiệp có thể gây ảnh hưởng đến môi trường và tiến hành đánh giá các rủi ro và cơ hội môi trường có thể xảy ra. Doanh nghiệp cần đặt ra các mục tiêu và chỉ tiêu môi trường cụ thể, đo lường được. Các quy trình làm việc liên quan đến môi trường phải được xây dựng cụ thể như quy trình quản lý chất thải, quy trình sử dụng năng lượng...Quan trọng là triển khai đào tạo cho nhân viên về hệ thống quản lý môi trường và các quy trình làm việc liên quan.
Doanh nghiệp phải thực hiện các cuộc kiểm tra nội bộ định kỳ để đánh giá hiệu quả và sự phù hợp của hệ thống quản lý môi trường với tiêu chuẩn ISO 14001. Khi phát hiện xảy ra bất cứ sự không phù hợp nào, cần phải thực hiện kế hoạch khắc phục ngay. Ngoài việc kiểm tra đánh giá các hoạt động trong kế hoạch triển khai EMS, doanh nghiệp còn phải kiểm tra, đánh giá hiệu quả của các hành động khắc phục.
Doanh nghiệp cần phân tích dữ liệu thu thập được để xác định các vấn đề và cơ hội cải tiến. Doanh nghiệp cần thực hiện hành động khắc phục những điểm chưa phù hợp và tận dụng các cơ hội cải tiến. Ngoài ra, Hệ thống quản lý môi trường cần được cập nhật thường xuyên để phù hợp với những thay đổi của bối cảnh và các yêu cầu mới của tiêu chuẩn ISO 14001.
Trên đây là thông tin về 5 nguyên tắc trong ISO 14001. Nếu doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong quá trình áp dụng các nguyên tắc cơ bản để xây dựng hệ thống quản lý môi trường, liên hệ ngay KNA CERT theo số Hotline: 0932.211.786 hoặc Email: salesmanager@knacert.com để được hỗ trợ.