Nguyên tắc 4 đúng của tiêu chuẩn VietGAP đề cập tới đề cập tới các quy định trong việc sử dụng thuốc Bảo vệ thực vật.

Thời gian qua, các ngành, địa phương ở nhiều nơi đã chú trọng tuyên truyền, vận động doanh nghiệp, người dân đầu tư xây dựng các mô hình trồng trọt, áp dụng tiêu chuẩn VietGAP. Đây là một trong những giải pháp căn cơ để giải quyết hiệu quả vấn đề sử dụng thuốc Bảo vệ thực vật tràn lan trong quá trình sản xuất nông nghiệp. Đã có nhiều doanh nghiệp trên khắp cả nước tích cực vào cuộc.

→ Xem thêm Giới thiệu Bộ tiêu chuẩn VietGAP

Có thể kể tới một đơn vị tuân thủ nguyên tắc 4 đúng của tiêu chuẩn VietGAP là Công ty CP Đầu tư xây dựng và Thương mại 188 (TX Đông Triều). Công ty này đang áp dụng hình thức trồng rau thủy canh và trồng trên giá thể theo tiêu chuẩn VietGAP với diện tích 1,5ha, gồm 12 nhà lưới. Trong trồng rau, các công thức được tính toán dựa trên các chỉ tiêu phân tích mẫu nước, mẫu đất, mẫu giá thể, phân bón để tạo nên các chất dinh dưỡng đầy đủ, đáp ứng cho nhu cầu của cây.

Bên cạnh đó, một trong những vấn đề được Công ty quan tâm là phòng trừ sâu bệnh, côn trùng hại cây. Công ty sử dụng bẫy dính để bắt côn trùng, các chế phẩm tương tự thuốc trừ sâu sinh học từ rượu, tỏi..., hoàn toàn không sử dụng thuốc trừ sâu. Qua kiểm định của cơ quan chức năng, các sản phẩm của Công ty đều đảm bảo chỉ tiêu về an toàn thực phẩm, đủ điều kiện để cung cấp tại các hệ thống siêu thị Vinmart, BigC, Intermex, các nhà hàng, khách sạn, trường học trên địa bàn.

Xác định kiểm soát dư lượng thuốc Bảo vệ thực vật là một trong những nhiệm vụ thường xuyên, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn) luôn bố trí cán bộ hướng dẫn, hỗ trợ các hợp tác xã, hộ trồng trọt, cơ sở sản xuất ghi chép nhật ký đồng ruộng, thực hành quy trình sử dụng thuốc Bảo vệ thực vật theo Nguyên tắc 4 đúng của tiêu chuẩn VietGAP.

Nguyên tắc 4 đúng là “Đúng thuốc, Đúng nồng độ - liều lượng, Đúng lúc, Đúng cách). Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tăng cường công tác lấy mẫu kiểm tra, giám sát an toàn thực phẩm sản phẩm nguồn gốc thực vật (100% mẫu được giám sát năm 2019 không phát hiện dư lượng hóa chất Bảo vệ thực vật).

Tại tỉnh Quảng Ninh, để hạn chế tình trạng ô nhiễm môi trường, các địa phương trong tỉnh quan tâm xây dựng các bể chứa bao bì thuốc Bảo vệ thực vật sau sử dụng. Đến nay, toàn tỉnh đã xây dựng được trên 3.000 bể chứa, đáp ứng trên 50% nhu cầu. Sở Sở Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn phối hợp với các địa phương thường xuyên tuyên truyền, hướng dẫn nông dân sử dụng thuốc Bảo vệ thực vật an toàn, hiệu quả; thu gom và xử lý bao gói thuốc Bảo vệ thực vật sau sử dụng bằng nhiều hình thức. Năm 2019, toàn tỉnh đã tổ chức 175 lớp tập huấn hướng dẫn sử dụng thuốc Bảo vệ thực vật an toàn, hiệu quả, thu gom xử lý bao gói thuốc Bảo vệ thực vật cho gần 9.000 lượt người. 

Thực tế hiện nay, số lượng mẫu và các chỉ tiêu giám sát trên địa bàn tỉnh có tỷ lệ khá khiêm tốn, vì vậy chưa hoàn toàn phản ánh được thực trạng tồn dư thuốc Bảo vệ thực vật trên nông sản: Năm 2018 Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật kiểm tra 178 mẫu, năm 2019 là 273 mẫu. Đến cuối năm 2019, trên địa bàn tỉnh có trên 45.800 cơ sở sản xuất nông - lâm - thủy sản nhỏ lẻ, ước tính mỗi năm người dân sử dụng 160-180 tấn thuốc Bảo vệ thực vật các loại. Việc sử dụng thuốc Bảo vệ thực vật của người dân chủ yếu dựa vào thói quen và kinh nghiệm, ít tuân thủ những yêu cầu nghiêm ngặt khi sử dụng thuốc Bảo vệ thực vật theo nguyên tắc “4 đúng”.

Việc phun thuốc đại trà nên rất khó kiểm soát được “Đúng thuốc, Đúng nồng độ - liều lượng, Đúng lúc và Đúng cách”. Do đó luôn tiềm ẩn dư lượng hóa chất Bảo vệ thực vật lưu tồn trên sản phẩm, nếu nhà sản xuất không đảm bảo các quy trình sản xuất an toàn; lượng thuốc không thể hấp thụ một phần ngấm trong đất, một phần chảy theo nước mưa ra các sông, suối; vỏ gói thuốc Bảo vệ thực vật sau sử dụng không được thu gom xử lý đúng cách.

Theo ông Nguyễn Trung Thành, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật: Dự kiến năm 2020, tỉnh Quảng Ninh hoàn thiện xây lắp, cải tạo hệ thống các bể chứa, khu chứa, đáp ứng nhu cầu thực tế về thu gom, xử lý bao bì thuốc Bảo vệ thực vật và xây dựng khu lưu chứa thuốc Bảo vệ thực vật chung cho toàn tỉnh. Cùng với đó, tiếp tục tổ chức tập huấn hướng dẫn sử dụng thuốc Bảo vệ thực vật, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.

Để kiểm soát chặt chẽ dư lượng thuốc Bảo vệ thực vật, Chi cục sẽ tiếp tục đẩy mạnh thanh, kiểm tra sử dụng thuốc Bảo vệ thực vật theo Nguyên tắc 4 đúng của tiêu chuẩn VietGAP và thu gom, tiêu hủy bao bì thuốc Bảo vệ thực vật; quản lý chặt chẽ vật tư nông nghiệp, tăng cường công tác thanh kiểm tra, hậu kiểm, lấy mẫu thực phẩm phân tích các loại hoạt chất thuốc Bảo vệ thực vật, nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý đối với các cơ sở sản xuất không đảm bảo an toàn.